بررسی وضعیت کارتون و کاریکاتور در معاونت فضای مجازی،‌ هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی

نشست انتقال تجربه و پرسش و پاسخ پیرامون نمایشگاه کارتون و کاریکاتور «طوفان الاقصی» روز سه‌شنبه 10 بهمن ماه 1402 هم‌زمان با آخرین روز این نمایشگاه، با حضور سید مسعود شجاعی طباطبایی و مازیار بیژنی در نگارستان اشرا ق معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی،‌ در این نشست که با استقبال هنرمندان و اساتید هنر تجسمی استان همراه بود، جمعی از مسئولان فرهنگی استان از جمله؛ مسعود معینی‌پور معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی، سیدمهدی حسینی رئیس حوزه هنری قم و مهدی توکلیان مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان حضور داشتند.

اگر کاریکاتور انتقاد نکند پس چگونه باید مباحث انتقاد‌آمیز مطرح شود؟

در ابتدای نشست که در نگارخانه اشراق محل برگزار نمایشگاه برپا شد، ‌سید مسعود شجاعی طباطبایی کاریکاتوریست شناخته شده متذکر شد: بستر اصلی ارائه این آثار شبکه‎های اجتماعی بود و ارائه این آثار در قالب نمایشگاه، به قصد بالا آوردن دوباره بحث وقایع فلسطین در حوزه فرهنگ و هنر بود.  

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص تاثیر آثار این نمایشگاه در فضای جهانی گفت: کارها در فیس‌بوک به خوبی دیده شد و در باز نشرها مسیرش را پیدا کرد. خوشبختانه بسیاری از چهره‌های مهم کاریکاتور آمریکای لاتین کارهای اثرگذار با موضوع فلسطین تولید کردند و در باز نشر آثار ما هم بسیار موثر بودند. همچنین در همین ایام ۸۳ هنرمند ایتالیایی در اعتراض به کودک‌کشی در فلسطین، 83 اثر تولید کردند که در قالب پوستر منتشر شد و تاثیر خوبی هم گذاشت. چنین جریانی در مورد هولوکاست ایجاد شد و آنقدر تاثیرگذار و فراگیر شد که مقامات اسراییل و نخست وزیر آن مجبور به عکس‌العمل شدند.

شجاعی طباطبایی با اشاره به آثار محمدحسین نیرومند دیگر هنرمندی که آثارش در این نمایشگاه روی دیوار رفته است گفت: کارهای استاد نیرومند به گرافیک نزدیک می‌شود و خوب این معمول است که هنرمند برای رساندن پیامش راه‌های مختلفی تجربه کند تا به منظورش برسد.

وی در ادامه به سابقه و آغاز کار خود به عنوان هنرمند کاریکاتوریست اشاره کرد و در ارتباط با تکنیک آثارش گفت: من همیشه طراحی را دستی انجام می‎دهم اما برای بالا رفتن کیفیت و سرعت کار، رنگ‌آمیزی را با نرم‌افزار پیش می‌برم. دلیلش هم این است که روند خلق کاریکاتور نباید زیاد زمان ببرد و به روز بودن اثر بسیار مهم است.

بعید است جایگاه کاریکاتور توسط هوش مصنوعی غصب شود

مدیر خانه کاریکاتور ایران و وبگاه ایران کارتون هم‌چنین متذکر شد: کاریکاتور در دنیای هنر بسیار مهم و تاثیرگذاراست. ما در جهان در کنار برزیل و ترکیه جزء سه کشور برتر در عرصه کاریکاتور هستیم اما متاسفانه کاریکاتوریست‌های ایرانی در داخل کشور جدی گرفته نمی‌شوند. دوسالانه‌ی کاریکاتور تهران ۱۱ سال است برگزار نشده و حتی بخش کاریکاتور های خبرگزاری‌ها هم یکی یکی حذف می‌شود.

وی کار کاریکاتوریست را به کار جراحی که کارش تیغ کشیدن بر بدن بیمار و درمان اوست، تشبیه کرد و گفت: وظیفه کاریکاتوریست انتقاد و به چالش کشیدن مشکلات است اما متاسفانه این وجه کاریکاتور برتابیده نمی‌شود. اگر کاریکاتور انتقاد نکند پس چگونه باید مباحث انتقاد‌آمیز مطرح شود؟ چالش جریان‌ساز است.  

شجاعی طباطبایی با اشاره به ورود هوش مصنوعی به تولید آثار هنری نیز گفت: نگرانم با توجه بیش از اندازه به هوش مصنوعی از آثار هنرمندان خوب غافل شویم. به هر حال در تولیدات هوش مصنوعی نه احساس دیده می‌شود و نه تولیدات هوش مصنوعی بیان رسایی دارند. البته که کاریکاتور نقطه زن است و بعید است جایگاهش توسط هوش مصنوعی غصب شود.

در شبکه‌ها اجتماعی انحصار طلبانه برخورد می‌شود

همچنین مازیار بیژنی دیگر هنرمند صاحب اثر در این نمایشگاه در سخنانی به سابقه کار هنری‌اش و حال و هوای تولید آثار کاریکاتور و انتشار آنها در مجلات دهه 60 اشاره کرد و گفت: در شبکه‌های اجتماعی همه شعار آزادی می‌دهند اما در رفتار انحصارطلبانه برخورد می‌شود و فضای بسته و سانسور بر شبکه‌های اجتماعی حاکم است.

وی به پیشنهاد اختصاص دیوارنگاره میدان ولی‌عصر به کاریکاتور اشاره کرد و تصریح کرد: معمولا نهادهای مرتبط کاری که باید انجام شود را از دیگران انتظار دارند و خوب در این میان خیلی گوش کسی هم به حرف هنرمند بدهکار نیست.

کاریکاتور  می‌تواند بستر جریان نقد عمومی و مطالبه گری گسترش دهد

همچنین مسعود معینی پور معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی در سخنانی خاطر نشان کرد: این نمایشگاه با همکاری حوزه هنری و کانون هنر شیعی برپا شده‌است. و این همکاری اتفاق موفق و مبارکی است و معاونت فضای مجازی برای ادامه کار در این بستر آماده همکاری است.

وی همچنین ضمن پیشنهاد برگزاری جشنواره کاریکاتور با توجه به ظرفیت‌های موجود در شهر قم گفت: کاریکاتور و هنر زبان جهانی برای صدور پیام است. کاریکاتور حرف دارد و مردم هم از این شکل ارائه پیام استقبال می کنند. متاسفانه در این سال‌ها سنت نقد سیاسی را در آثار هنری کمتر دیده ‎ایم. این هنر می‌تواند بستر جریان نقد و مطالبه‌گری عمومی را گسترش دهد.

نمایشگاه کارتون و کاریکاتور طوفان الاقصی به همت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه هنری قم و کانون هنر شیعی برپا شد.