اساتید عرصه خوشنویسی در اشراق / گزارشی از مراسم افتتاحیه نمایشگاه خوشنویسی «سر عشق»/

آیین افتتاحیه نمایشگاه خوشنویسی با عنوان «سر عشق» با حضور اساتید عرصه خوشنویسی در نگارستان اشراق دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، آیین افتتاحیه نمایشگاه خوشنویسی با عنوان «سر عشق» در نگارستان اشراق وابسته به معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه قم و با حضور جمعی از اساتید و هنرجویان این عرصه برگزار شد.

محمدحسین فاضل هرندی، مدیر آموزشگاه ابریشم در ابتدای این مراسم پس از تبریک ایام ولادت باسعادت حضرت فاطمه زهرا(س) گفت: حدود شش سال از تشکیل از کلاس های خوشنویسی توسط استاد عابدینی در آموزشگاه راه ابریشم می گذرد و هنرجویان و شاگردان ایشان پس از این چندسال در این نمایشگاه به منصه ظهور رسید.

وی اظهار کرد: ما دست به دعا به درگاه خداوند یگانه بلند کردیم و با همت خودمان و بدون هیچ گونه کمک مسیرمان را طی کردیم. ما خودمان بودیم و اساتید و هنرجوهایمان و حالا در این جا با افتخار ایستاده ایم.

سپس، مصطفی عابدینی، استاد خوشنویسی نمایشگاه سر عشق را حاصل تلاش های چندساله هنرجویان برشمرد و گفت: امیدواریم با برپایی چنین نمایشگاه هایی تلاش های هنرجویان و هنرمندان عرصه خوش نویسی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.  

در ادامه، علی شیرازی، از اساتید پیشکسوت خوشنویسی در این مراسم به ایراد سخن پرداخت و بیان داشت: با دیدن آثار این نمایشگاه پی بردم که اتفاقات بسیار خوبی در خوشنویسی کشور در حال وقوع است و هنرمندان خیلی خوبی پا به این عرصه گذاشته اند.

شیرازی با تأکید بر اینکه اگر یک خوشنویس بتواند از عهده یک سطر به خوبی برآید، می تواند یک کاتب، قطعه نویس و کتیبه نویس توانمند باشد، تصریح کرد: سطر پایه و اساس خوشنویسی است و به همین جهت است که در آموزش های مربوط به این هنر از سطر استفاده می شود. استفاده از سطر و کلمات ساده می تواند برای هنرجو انگیزه بخش و دلگرم کننده باشد.

وی گفت: همه استادان تراز اول دارای سطرهای درخشانی هستند؛ اما در دوره قاجار چند نفر دارای سطرهایی می باشند که در نوع خود آثار مستقل و مینیمال مطرح هستند. افرادی همچون میرزا غلامرضا اصفهانی، حسین خوشنویس و میرزا کاظم  از جمله این افراد می باشند.

این استاد خوشنویسی اظهار کرد: سطر تابع یکسری عوامل است. هنرمندان قدیم روی صفحات بافته شده می نوشتند و در کاغذهای آن زمان برای مشخص شدن سطر دو جای نخ را خالی می گذاشتند تا کاتبین بتوانند بین آن دو خط سطر را بنویسند. اما بعدها با آمدن کاغذهای جدید یک خط برای وسط سطر مشخص شد تا خوشنویس آن را مبنای کار خود قرار دهد.

وی فاصله کلمات را در سطرهای مستقل بیشتر از سایر قالب های خوشنویسی دانست و افزود: به خصوص در دوره قاجار سطرنویسی یا با مرکب مشکی قوی تر و روان تر و یا با مرکب های قهوه ای بوده است که این امر روح تازه ای به سطرها داد.

شیرازی با اشاره به اینکه سطر به نوبه خود می تواند یک اثر هنری باشد، گفت: به همین جهت امروز می بینیم که در آثار افرادی بسیاری از مجموعه دارها سطرهای زیادی هم وجود دارد.  

وی مرکب نویسی را یکی دیگر از ویژگی های خوشنویسی در دوران قاجار دانست و گفت: در آن دوران قلم به صورت سیراب شده از مرکب بیرون می آمد و همین اشباع شدن از مرکب می توانست از مکث های زیاد جلوگیری کند. جنس مرکب یکی از عوامل مهم در چگونگی خلق آثار خوشنویسی است.

در ادامه این برنامه، احمد عبدالرضایی، از دیگر هنرمندان پیشکسوت در عرصه خطاطی و خوشنویسی سپس در پرداخت به سیر تاریخی خوشنویسی در ایران تصریح کرد: آنچه امروز در دسترس ما هست بیشتر متعلق به دوران تیموریان، صفویه و قاجار و بعد از آن است. در دوران صفویه به خط نستعلیق با وجود نوپا بودن آن اهمیت زیادی داده شد. دوره حکومت شاه عباس را می توان دوره درخشانی برای نستعلیق دانست.

وی افزود: در دوره قاجار با آمدن صنعت چاپ، به خط های دیگری روی آورده شد.

عبدالرضایی ادامه داد: در دوره قاجار سبک های خوشنویسی تغییراتی داشته است و افرادی همچون میرزاکاظم شاخصه هایی را در سبک خود داشته که افراد آشنا با فنون و سبک های خوشنویسی به راحتی می توانند این ویژگی ها را در آثار او ببینند.

وی سبک های امروز خوشنویسی را عمدتاً الهام گرفته از سبک های دوران قاجار دانست و عنوان داشت: البته در این میان هستند هنرمندانی که به سمت سبک های دوران صفویه بازگشت داشته اند.

شیرازی در ادامه با درخشان خواندن آثار میرعماد یادآور شد: خط میرعماد به لحاظ ترکیب و چیدمان کلمات بسیار دل انگیز است و آثار او را می توان از زیباترین آثار خوشنویسی دانست.

عبدالرضایی در پاسخ به اینکه اگر فتحعلی شاه قاجار به سبک میرعماد ابراز علاقه نمی کرد، آیا باز هم میرعماد جایگاه کنونی را در میان خوشنویسان داشت، گفت: این موضوع ارتباط چندانی با علاقه یا عدم علاقه شاه های قاجار نداشته است؛ سبک میر از زمان خودش مقلد داشته و همین طور را دوره قاجار ادامه پیدا کرده است. اما همین که مرکب را برای چاپ سنگی در دوره قاجار عوض کردند و از قلم های خیلی نازک در چاپ سنگی استفاده می شده موجب شده است به سبک میرعماد توجه بیشتری شود.

شیرازی هنر و کاربرد خوشنویسی را دستخوش تغییرات مهمی در دوران پهلوی برشمرد و اظهار کرد: با آمدن سرمایه گذاران خارجی به ایران در دوران پهلوی و رونق گرفتن تبلیغات رسانه ای کالاها و صنایع مختلف هنر خوشنویسی از آن جایگاه و وجه هنری خودش فاصله گرفته و به سمت کاربردهای تبلیغاتی تنزل پیدا کرد. این امر متأسفانه با تأثیر پذیرفتن فرهنگ ما از فرهنگ غربی پیش آمد.

وی افزود: در ترکیه معاصر نیز هنر خوشنویسی بوسیله وجود آثار و متون مذهبی زنده ماند و همین هم فقط یک وجه کاربردی از هنر خوشنویسی است.

این استاد خطاطی تصریح کرد: خط و خوشنویسی دارای ظرفیت های بسیار متنوعی است و منحصر به کتابت روی کاغذ نیست. لذا هنرجویان این عرصه باید سعی کنند علاوه بر آموختن عمیق و دقیق این هنر در قالب های مختلف از آن بهره ببرند.

سید حیدر موسوی، مدیرعامل انجمن خوشنویسان ایران در ادامه این مراسم در تبیین نکات لازم برای خلق یک اثر هنری خوشنویسی اظهار کرد: خوشبختانه آثاری که در این نمایشگاه دیده می شود، بسیاری از این نکات را به خوبی رعایت کرده اند.

وی گفت: هر خوشنویسی می بایست در ابتدا باید مشخص کند که می خواهد به چه هدفی برسد. هدف گذاری یکی از عوامل مهم در انگیزه بخشی و انتظام فکری هنرمند است.

موسوی برنامه ریزی برای انجام تمرینات مستمر را از دیگر عوامل تأثیرگذار برای موفقیت در خوشنویسی برشمرد و گفت: اگر حداقل ساعات تمرین یک هنرجو به چهار ساعت در روز بدون خسته شدن برسد آن گاه می تواند به موفقیت در خلق اثر فاخر برسد. زیرا هر هنری علاوه بر استعداد نیازمند تمرین و پشتکار است.

وی با یادآوری اینکه تمام خوشنویسان موفق دنیا در یک یا نهایتاً دو دانگ فعالیت داشته اند، ابراز داشت: باید هنرجو از ابتدا با برنامه ریزی دانگ خود را انتخاب کند و تا آخر در همان دانگ فعالیت داشته باشد. اگر هنرجو بگوید امروز سطرنویسی می کنم و فردا سراغ کتابت و سایر قالب ها برود نمی تواند به موفقیت در خلق اثر برسد.

مدیرعامل انجمن خوشنویسان ایران اظهار کرد:  دقت در تمرین می تواند، به اجرای خوب منجر شود. تمرینات یک هنرمند نباید بدون دقت و توجه و فقط برای راضی نگه داشتن وجدان شخصی باشد. لازم است تمرین ها به صورت منسجم و با دقت انجام شود.

وی در پایان نوع کاغذ، قلم و مرکب را از دیگر عوامل مهم در خلق اثر فاخر در خوشنویسی برشمرد و گفت:  هنرمند باید انواع کاغذ را به خوبی بشناسد و از مناسب ترین آن ها برای کتابت استفاده کند.