- سید خلیل حسینی
میزگرد رسانه | کنشگر مجازی موفق چه کسی است؟

همزمان با فرا رسیدن ایام محرم الحرام ۱۴۴۲ هجری قمری و در راستای تولید و توزیع محتوای فاخر در ارتباط با حماسه حسینی (ع) و مکتب اهل بیت (ع) و همچنین رشد کنشگران و مبلغان عاشورایی در فضای مجازی هفتمین سوگواره مجازی اشراق به همت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی و با یاد روحانی مجاهد مرحوم حاج احمد خسروی برگزار شد.
گرافیک، عکس، کلیپ، متون ادبی، ایدههای نو و کنشگران عاشورایی از جمله بخشهای این سوگواره به شمار میرود. در این دوره برای اولین سال موضوع و بخش کنشگران عاشورایی اضافه شده و امسال به کنشگری فضای مجازی و کنشگران رسانههای نوین میپردازد.
به همین بهانه میزگرد «کنشگری مجازی اجتماعی در هندسه فرهنگ عاشورایی» با حضور اساتید عالی بخش کنشگری این سوگواره، حجتالاسلاموالمسلمین علی سرلک خطیب مشهور و عضو هیأت علمی دانشگاه هنر، حجتالاسلاموالمسلمین مصطفی اسماعیلی رئیس مرکز هنر و رسانه بنیاد هدایت و مدرس فضای مجازی، فضه سادات حسینی گوینده خبر و فعال رسانهای، سید بشیر حسینی رئیس المپیاد سواد رسانه و عضو هیأت علمی دانشگاه صداوسیما و جمعی از کنشگران برتر فضای مجازی در سالن اجتماعات خبرگزاری فارس برگزار شد.
بخش کنشگری برای نخستین بار به سوگواره اشراق اضافه شد
این میزگرد در دو بخش برگزار شد که در بخش اول برخی از کنشگران به طرح مسأله و پرسشها و در بخش دوم کارشناسان به ایراد سخنرانی پرداختند.
[caption id="attachment_7654" align="alignnone" width="600"]
میزگرد رسانه؛ کنشگر مجازی موفق چه کسی است؟[/caption]
فاطمه داداشی دبیر بخش کنشگران عاشورایی هفتمین سوگواره مجازی اشراق، با اشاره به محتوای این برنامه اظهار داشت: امسال در هفتمین دوره سوگواره برای نخستینبار بخش کنشگری اضافه شد. در دورههای پیشین بخشهای تولید محتوا، کلیپ، فیلم، عکس و متون ادبی در حوزه فرهنگ عاشورایی را در سوگواره داشتیم.
وی افزود: هفتمین دوره سوگواره را بهصورت گستردهتر و در سطح ملی برگزار کردیم. همچنین در بخش کنشگری فضای مجازی مؤلفههایی را تعریف کردیم تا کنشگران مجازی بر اساس آن مؤلفهها بهصورت خودجوش فعالیت کنند؛ چرا که ما قرار نیست آنها را وادار به تولید محتوا کنیم، بلکه بهواسطه این مؤلفهها کنشگران مجازی را جهتدهی میکنیم.
این فعال فضای مجازی و حافظ کل قرآن کریم، تصریح کرد: یک سری معیارهای عام و خاص را برای کنشگران مجازی اعلام کردیم و از مخاطبان خواستیم تا حول این محورها فعالیتهایشان بهخصوص در ایام محرم تداوم یابد و قصد داریم با استفاده از سیستمها و تیمهای متخصص عرصه رصد، کنشهای برتر در موضوع محرم و صفر را رصد و برترینها را انتخاب کنیم.
وی بیان کرد: در بخش کنشگری مجازی دو محور را موردتوجه قرار دادیم که عبارتاند از روایتگری محرم و عزاداریها در فضای کرونا و نیز پاسخ به شبهات و مسائل مطروحه درباره فرهنگ عاشورایی.
داداشی اظهار داشت: در این مدت یک سری از کنشهای مخاطبان را مورد رصد قرار دادیم و برایمان در این رصدها نحوه بیان و ارائه آن مهم بود. یک بخش از کنشها را شاهد بودیم که بهظاهر برد خوبی داشت و تأثیرگذار بود اما در پاسخ به شبهات، پاسخ عمیقی را در بر نداشت و در نهایت کنش مناسبی نبود، اگرچه نفوذ بالایی داشت و عده زیادی را همراه خود کرده بود.
وی ادامه داد: در بخشی از رصدها، کنشهایی را شاهد بودیم که پاسخ عمیق و درستی به شبهات در فرهنگ عاشورایی داده بودند. ضرورت تشکیل این نشست نیز بررسی مواجهه ما با قرائت های متفاوت از مسائل دینی و نوع مواجهه دین داران با شبهات در فضای کنشگری است.
دبیر بخش کنشگری هفتمین سوگواره مجازی اشراق تصریح کرد: از ابتدای سوگواره بهصورت مداوم با کنشگران برتر دینی جلساتی داشتیم و این کنشها را مورد بررسی قرار دادیم که رویکرد ما در سوگواره چگونه باید باشد و چگونه باید با رویکردهای مختلف روبرو شویم.
تکثرهای شکننده در فضای مجازی
در ادامه محمد جلیلی یکی از کنشگران فضای مجازی اظهار داشت: به طور خاص طی هفت سالی که در فضاهایی همچون اینستاگرام و توییتر فعالیت میکنم، با مخاطبان مذهبی تعامل داریم و طبیعتاً یک سری مشکلات و نارساییها را شاهد هستیم که از سوی قشر متدین، مذهبی و برخی طلاب حس میشود.
[caption id="attachment_7655" align="alignnone" width="600"]
میزگرد رسانه؛ کنشگر مجازی موفق چه کسی است؟[/caption]
وی ادامه داد: ما در فضای مجازی شاهد تکثرهای شکنندهای هستیم که ریشه آن به نقصی که در سیستم آموزشی برای دانشجویان و طلاب در تعامل با اقشار مختلف اجتماعی وجود دارد، بر میگردد؛ این نقص باعث شده تا چندصدایی نامطلوبی شنیده شود و بالطبع مردم این اختلافات را نمیپذیرند.
این فعال رسانهای بیان کرد: این چندصداییها سبب میشود تا نظامهایی در فضای مجازی شکل بگیرد و به دیگر بخشهای سیاسی و حکومتی سرایت کند و در نهایت شاهد باشیم که مخاطبانمان نمیدانند که کدام تعریف از دین درست است و حتی اگر یک روحانی قرائتی از دین داشته باشد که با قرائت روحانی دیگری متفاوت باشد، مخاطبانی که به دنبال مطالب دینی هستند، دچار سرگردانی خواهند شد.
وی بیان کرد: ما در این اختلافات و خوانش ها نیاز به ادبیات مشترکی داریم که متأسفانه گم است و این ادبیات مشترک را حوزه علمیه ارائه نداده است.
این کنشگر مجازی خاطرنشان کرد: کسانی که در علم ارتباطات و علوم حوزوی دستی بر آتش دارند، باید این رسالت را بر خود لازم بدانند تا این ادبیات مشترک را تولید کنند و خطوط و حدود ارتباطات معین شود؛ احساس میکنم ادبیات مشترک و اصول اساسی که باید ذکر شود، در این میان مفقود است.
تعریف کنش چیست؟
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین مرتضی حاجیانی قائم مقام اداره کل فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم اظهار داشت: ما از کنش صحبت میکنیم، اما تعریف کنش چیست؟ چه کسی این کنش و کنشگری را در جامعه تعریف میکند؟ ما با چه مؤلفههایی میخواهیم کنشگران را تشخیص دهیم و از یکدیگر متمایز کنیم. مؤلفههای کنش اجتماعی و فرهنگی چیست و چگونه ارزیابی و مورد الگو قرار میگیرد. قطعاً ما نیاز به فکر متخصص داریم.
[caption id="attachment_7656" align="alignnone" width="600"]
میزگرد رسانه؛ کنشگر مجازی موفق چه کسی است؟[/caption]
وی افزود: اگر ما به کنشگران مجازی الگو میدهیم، این الگو از کجا نشأت میگیرد؟ این الگوبرداری از اشخاص متخصص فضای کنشگری بوده یا از بازیگران حوزه کنش اجتماعی در فضای مجازی یا از برندهای تخصصی است؟!
مدیر اداره پایش و رصد فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی تصریح کرد: هشتگها میتوانند یک جریان فرهنگی ایجاد کنند اما ممکن است این هشتگها در فضای سیاسی و امنیتی سبب آسیبهای فرهنگی شود. پس باید استانداردهای یکسان برای این فضا تعریف کنیم.
ضرورت توجه به چالش های الگوسازی در تبلیغ دین
در ادامه مصطفی تشیعی فعال فضای مجازی و کنشگر دینی اظهار داشت: آن چیزی که باید موردتوجه قرار بگیرد، چالشهای الگوسازی در تبلیغ دین در فضای مجازی و رسانه است.
وی ادامه داد: ما نباید بهصورت مطلق به عنوان مرجعیت تحقیق در رسانهها و فضای مجازی ظهور و بروز داشته باشیم؛ قرار نیست این مرجعیت به وجود بیاید و حتی چنین مرجعیتی از اول هم به وجود نیامد.
این فعال توییتری تصریح کرد: آن طیفی که حداقل یک مرجعیت فکری را در فضای مجازی قبول دارند را باید دور هم جمع کرد تا هماهنگتر از قبل عمل کنند و حداقل به یک موضع واحد برسیم. به نظر میرسد قشر انقلابی به این موضع برسد (یعنی امکان مجتمع کردن قشر انقلابی در قالب اینکه مرجع فکری را قبول داشته باشند و یک حرکتی را دنبال کنند) و اگر این اتفاق رخ دهد، بسیاری از چالشهای تبلیغ دین کمتر خواهد بود.
وی بیان کرد: ما باید به این راه حل دست یابیم که چه کنیم تا به یک مرجعیت فکری دست یابیم. متأسفانه در میان قشر انقلابی اختلافاتی وجود دارد و کار پیش نمیرود. ما باید کاری کنیم تا در میان قشر انقلابی، همگونی و یک مرجع عام تبلیغی پیش بیاید.
مدل فضای مجازی به شدت شبیه استعاره بازار است
در بخش دوم میزگرد ابتدا سید بشیر حسینی شروع به صحبت کرد: بزرگترین مانع کنشگری در فضای جبهه انقلاب، کماکان رویکرد رسانه هراسی و تقابل داخلی است. ما باید این رسانه هراسی را از بین ببریم و ورود به عرصه های نوین رسانه ای را به یک وظیفه انقلابی بدل کنیم. تعبیر مقام معظم رهبری از حوزه هنر و رسانه، تنگه احد انقلاب اسلامی است و کماکان این تنگه خالی است.
[caption id="attachment_7661" align="alignnone" width="600"]
میزگرد رسانه؛ کنشگر مجازی موفق چه کسی است؟[/caption]
وی افزود: هفتمین دوره سوگواره مجازی برگزار شد، اما تاکنون نام این سوگواره چنان که بایدوشاید شنیده نشده است. گرچه به زحمات دستاندرکاران سوگواره احترام میگذارم.
عضو هیأت علمی دانشگاه صداوسیما تصریح کرد: مدل فضای مجازی به شدت شبیه استعاره بازار است؛ در حوزه ارتباطات، بازار پیام را شاهد هستیم. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، این واقعیت رسانه است و نمیتوان این موضوع نفی کرد و ما نباید واقعیتها را انکار کنیم.
وی بیان کرد: با این پیشفرضها و پذیرش واقعیت چه باید کرد؟ دقیقاً کنشگری از این جا شروع میشود و معنا مییابد؛ ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، نوجوانانمان منتظر ما اجازه ما نمیمانند که تلفن همراه داشته باشند.
حسینی اظهار داشت: فضای مجازی را میتوان از نظر طیف شناسی مخاطبان به دو بخش قبل و پس از کرونا تقسیم کرد؛ تا پیش از کرونا، معتقد بودم نباید دست دختر هفتسالهام، تبلت بدهم، اما پس از کرونا با توجه به انتقال سیستم آموزشی به برنامه شاد، روزانه دخترم پنج ساعت گوشی به دست دارد؛ و میدانید اگر نوجوانی سختافزار جذابی را در اختیار گرفت، دیگر پس گرفتن آن سختافزار بسیار سخت خواهد بود.
وی بیان کرد: از فضای مجازی به عنوان سونامی یاد میکنند که تحت عنوان سونامی تربیتی نسلی از آن نام برده میشود؛ تفاوت امسال با دیگر سالها این است که در مقطعی حضور طیف زیر 15 سال در فضای مجازی کمرنگ بود، اما امروز حجم زیادی از مخاطبان 7 تا 15 سال، در فضای مجازی حضور دارند؛ بنابراین طیف جدیدی با اقتضائات سنی و قوه تشخیص خودشان به این فضا اضافه شدهاند.
رئیس المپیاد سواد رسانه تصریح کرد: ما در حوزه فضای رسانه یک اصل داریم مبنی بر اینکه جذابیت بر فایدهمندی فائق شده است لذا اولویت اول در برقراری ارتباط کنشگری جذابیت است نه فایدهمندی.
وی بیان کرد: برای مثال مخاطب تا زمانی که ویترین مغازه را زیبا نبیند، وارد آن مغازه نخواهد شد؛ مشهور است که در بین علماء اولویت محتوا است اما من این تقدم را به طور رتبی قبول دارم و اعتقادی به تقدم زمانی آن ندارم.
حسینی اظهار داشت: ویترین کار در فضای مجازی فصاحت و محتوای کار بلاغت است. برای مثال مخاطبان غیرمسلمانی که مسلمان شدند، ابتدا از ظاهر برخورد برخی از مبلغین دینی و مسلمانان حس خوبی یافتند و سپس از قرآن و فصاحت آن به وجد آمدند.
وی بیان کرد: آن چیزی که ما در فضای کنشگری دینی کمرنگتر میبینیم، جریانسازیهایی است که مؤلفه جذابیت را همراه داشته باشند؛ لذا اینگونه کنشگری فضای دینی در نگاه مخاطب جوان و نوجوانی که با جذابیتهای سطحی، ساده و محسوس سروکار دارد، (زمانی که از این حوزه خالی است)، طبیعتاً اتفاق نمیافتد و اینجاست که باید وارد این موضوع شویم.
داور عالی هفتمین سوگواره مجازی اشراق تصریح کرد: در کنشگری اینستاگرامی کشف کردهام که هر بار پستهای ما در قالب IGTV منتشر شود، بالغ بر 80 درصد از مخاطبان ریزش میکنند و این مطلبی است که متأسفانه جدی نگرفتهایم؛ محتوایمان باید کوتاه، جذاب، سریع و ساده باشد. این موضوع اقتضائات ارتباط در این فضا به شمار میرود.
وی افزود: مقام معظم رهبری بارها تأکید داشتهاند که در فضای مجازی باید وارد شویم و نسبت به آن مسئولیم اما ما مسئولانه وارد نشدهایم. اگر صحبت از کنشگری مجازی میشود، کمیت بر کیفیت غالب است، تا زمانی که به مخاطب ریتم ندهیم، به کیفیت دست نمییابیم.
وی بیان کرد: کسانی که اثرگذار هستند، اصل استمرار و کمیت برایشان معنادار است و هیچ روزی مخاطب را بدون خوراک نمیگذارند. این افراد، جریان سازان این فضا هستند؛ کنشگران فعال حتی روزانه استوریهای مختلف میگذارند و دست مخاطب را خالی نمیگذارند و مخاطب هم پیگیر اوست و او هم میداند که هر روز باید محتوا منتشر کند، نه اینکه هر موقع فرصت کردیم و میل داشتیم و یا از حرف خاصی برخوردار بودیم، وارد شویم؛ این رسم صحیح کنشگری نیست.
حسینی در پایان خاطرنشان کرد: هفتمین دوره سوگواره اشراق را برگزار میکنیم، اما برای اولینبار امسال اسمش را شنیدم و آن هم در جلسهای که موضوعش فضای دیگری بود.
امروز شاهد جنگ روایت ها هستیم
در ادامه حجتالاسلاموالمسلمین علی سرلک دیگر داور عالی بخش کنشگری سوگواره اشراق، اظهار داشت: سوگواره هنوز آنطور که باید و شاید راه نیفتاده است این برنامه دارای ظرفیتهای بسیاری بوده چرا که دستاندرکاران پشت صحنه این سوگواره افرادی مخلص و با توانایی بالا هستند.
[caption id="attachment_7662" align="alignnone" width="600"]
میزگرد رسانه؛ کنشگر مجازی موفق چه کسی است؟[/caption]
وی ادامه داد: روشن است که امروز قدرت در دستان کسی است که داستانش باور میشود. امروز شاهد جنگ روایتها و داستانسراییها هستیم، زمانی که باور شد، قدرت به دست او میافتد و او میتواند معادلات و تمایلات را تغییر و مهندسی کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه هنر تصریح کرد: یکی از دلایلی که داستانها در فضای مجازی به مسلخ خودش برده میشود و حتی داستانهای درست را دچار سوءتفاهم کرده است، کثرات سرسام آوری است که اقتضای پدیده به شمار میرود و در این فضا وجود دارد و آن را تبدیل به تورم ذهنی کرده است. یعنی سندرمی به وجود آورده که انباشتی از دریافتها، برائتها، نگاهها و توضیحات بوده که همه اینها سبب ایجاد اختلالاتی شده است.
وی بیان کرد: موضوع دیگری که در فضای مجازی شاهد هستیم سندرم تحلیل زدگی است؛ برای مثال اتفاقی رخ میدهد و ما یاد گرفتهایم که اتفاقات ساده را به مسائل عجیب نسبت دهیم و جامعه را دچار بیماری سوءظن و باورناپذیری کنیم؛ این اتفاقی را در فوت مرحوم شجریان شاهد بودیم که ذهنها درگیر این موضوع میشد که چرا پیکر ایشان را در آن نقطه به خاک سپرده شد و هزاران موضوع دیگر و انگار ذهنها پیچیده بودن موضوعات را دوست دارند و افراد میخواهند همه موضوعات را پیچیده نشان دهند که این امر بسیار خطرناک است.
حجتالاسلام سرلک ضمن تأیید صحبتهای سید بشیر حسینی، اظهار داشت: اگر میخواهیم مزیت نسبی را در جبهه انقلاب پیدا کنیم، باید بتوانیم این درهم پیچیدگی نا به جا را اصلاح کنیم و کنشگران، ظرفیت خود و جنبه مداراگری را افزایش دهند و در فضای کنشگری، داعش گونه رفتار نکنیم. به نظر میرسد این حلقه مفقوده است.
وی افزود: اگر فرد میخواهد کنشگری در فضای مجازی داشته باشد، چیزی جز زلالی، حوصله داشتن و مدارا نمیتواند به او کمک کند و او را به سمت جلو سوق دهد. شاید بسیاری بهواسطه داد و بیداد، حرفهای رادیکالی را پست کردند و به اشتراک گذاشتند، اما مورد تأکید این است که خود گوینده که کنش میکند، باید سعه صدر را سرلوحه خود قرار داده و رفتارهای شبیه او را انجام ندهد تا به تقابل و توهین و فحاشی بیانجامد.
حجتالاسلام سرلک ادامه داد: این جذابیت اصلی در فضای آشفته و آلوده است که افرادی پیدا شوند که زلال حرف بزنند و حوصله داشته باشند. گاهی در تجربه فردی چنین رفتاری را بهصورت معجزهآسا شاهد بودم که فردی با عصبانیت پیام میگذارد و زمانی که در دایرکت توضیحاتی را به او ارائه میدهم، بدون استثنا رفتارش تغییر میکند.
وی بیان کرد: ارائه توضیحات برای فردی که در صفحه من عصبانی میشود، بسیار مهم بوده و مزیت نسبی همین شرح صدر داشتن و موضوعیت خود هر فرد است که نباید از این موضوع غافل شویم؛ کنشگر انقلابی و فردی که دغدغههای دینی دارد، باید برایش یک نفر هم موضوعیت داشته باشد. متأسفانه ما به این موضوعات نمیپردازیم و تعداد فالوئرها و لایک ها برایمان اصالت پیدا کرده است تا جایی که آنقدر جو زده شدهایم که مناسب با موجها پست بگذاریم و حرف بزنیم.
این روحانی نامآشنا در عرصه رسانه، تصریح کرد: اگر در این کنشگر دینی و انقلاب، اصالت یک نفر تعیین شود، فکر میکنم اتفاق بزرگی بیفتد. اصالت کنشگری در رویکرد انقلابی بسیار مهم است که باید نسبت به آن توجه کنیم. جواب افرادی که برایمان پیام میگذارند را هر چند با یک پیام کوتاه بدهیم.
وی بیان کرد: موضوع دیگری که باید مدنظر قرار دهیم، احساس و کلمه کنشگری است؛ کنشگری معادل ایستادگی و به نوعی احساس عزت نفس داشتن است. بسیاری از کسانی که وارد عرصههای کنشگری میشود، پس از مدتی منفعل میشود و احساس میکند که حرفهایش را باید «تودماغی» بگوید.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: موضوعی که در فضای کنشگری، جذابیت ندارد این بوده که چند قدم جلو بروید و سپس به عقب برگردید؛ موضوعی که متأسفانه بچههای ما را استحاله کرده است و به مرور به دلیل آن عنصر جذابیت خواستند تا جذاب باشند به همین دلیل مزیت نسبی را عوض کردند. این گروه از افراد کنشگر نیستند بلکه موج سوار هستند و قصد دارند به هر قیمتی هر کاری را انجام دهند.
وی ادامه داد: متأسفانه در این فضای مجازی کافیست که یک نفر خطایی بکند، سریعاً به او اصطلاحاً گیر میدهیم و حکمی برایش صادر میکنیم. اگر بخواهیم کنشمان یک کنش مناسب باشد، باید وقتمان را بهدرستی برنامهریزی کنیم و در بخشهایی باید اعتماد به نفس بیشتری در خصوص خودمان بدهیم تا تصمیمات مناسبی را اخذ کنیم.
از خودی ها بیشتر ضربه می خوریم
در ادامه فضه سادات حسینی گوینده خبر و فعال فضای مجازی اظهار داشت: اگر مشکلات بسیاری در فضای مجازی برای آقایان وجود دارد، قطعاً این مشکلات برای خانمها صدها برابر است، ما برای اصل حضور در رسانه چه صداوسیما و چه فضای مجازی باید به آدمهای مختلفی پاسخ دهیم و دشمنانی داریم که از این مسأله میخواهند داستان درست کنند. متأسفانه ما از خودی بیشتر ضربه میخوریم و هر کدام مان این موضوع را بهخوبی تجربه کردهایم.
[caption id="attachment_7663" align="alignnone" width="600"]
میزگرد رسانه؛ کنشگر مجازی موفق چه کسی است؟[/caption]
وی افزود: همین یک نکته که حضرت آقا فرموده اند که:«اهمیت فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی است» وظیفه ما را در این فضا مضاعف می کند و چاره ای نداریم جز این که با همه سختی ها و فشارها بمانیم و با قدرت ادامه دهیم.
این گوینده سیما تصریح کرد: امروز زندگی ما رسماً به فضای مجازی گره خورده است و همه اموراتمان از جمله آموزش، خرید، ارتباطات و تماسها در این فضای مجازی صورت میگیرد. ما بهمرور در بستر فضای مجازی زندگی میکنیم و با فضایی که وجود دارد، نمیتوانیم در فضای واقعی باشیم.
وی بیان کرد: فضای مجازی در فضای مذهبی بسیار پررنگ شد و در اربعین شاهد بودیم که زائران بسیاری که امسال به دلیل شرایط کرونا نتوانستند زائر کربلا باشند، در فضای مجازی فعال بودند.
حسینی اظهار داشت: بسیاری از کاربران که آموزشهای لازم را در فضای مجازی ندیده بودند، کج دار و مریز در این فضا وارد شدند و هرکسی که بدون دانش وارد فضا شود، شاهد ارتباطات ناخوشایندی خواهد بود.
وی افزود: اگر مروری در فضای مجازی و رسانهای داشته باشیم، متوجه میشویم که سیاسیونی که سواد رسانهای ندارند، زمانی که با فضای مجازی روبرو میشوند، خطا میکنند و گاف های بسیاری میدهند. برخی نمایندگان مجلس در این دوره را شاهد بودیم که با حضورشان، خطاهای بسیاری کردند و هزینههای زیادی را دادیم.
این استاد علم حقوق تصریح کرد: همه باید در این فضا آموزش ببینند؛ بسیاری فضای مجازی را در سطح پایین میدانستند و به من خرده میگرفتند که چرا در این فضا حضور دارم و حتی این موضوع را مطرح میکردند که افرادی که در این فضا ورود کردهاند بیکار هستند و جایگاهی ندارند، پس از کرونا فضا تغییر کرد و همه لازم دانستند که در این فضا وارد شوند.
وی بیان کرد: ارائه محتوای دینی بسیار مهم است و فردی که میخواهد این محتوا را ارائه کند باید سواد آن را داشته باشد. هر موضوعی نیازمند دانشی است و فرد باید از این دانش و سطح سواد برخوردار باشد.
حسینی اظهار داشت: باید اقتضائات رسانه را بدانیم و به طور مداوم به تولید محتوا بپردازیم. این موضوع بسیار مهم است و اگر استفاده درستی از فضا صورت بگیرد، میتوانیم جریانساز باشیم.
وی افزود: محدودیتهایی در فضای مجازی وجود دارد که یکی از این محدودیتها، فیلترینگ داخلی است. متأسفانه بخشی از این فضا فیلتر میشود، اما همه مسئولان در آن فضای فیلترشده حضور دارند و ما دقیقاً خلاف قوانین عمل میکنیم و شاید جرمی را مرتکب میشویم. همچنین بسیاری از سیاستگذاران دائماً در این فضا توییت میکنند و بسیاری از خبرها از همین فضای توییتر خارج میشود که وقتی فیلتر است می توانیم بگوییم خلاف قانون کشور است. به نظر بنده باید در این قانونها بازنگری شود تا حضور در فضاهای بینالمللی برای همگان میسور باشد.
این گوینده تلویزیون تصریح کرد: این فضای مجازی، بستر خودمان نبوده بلکه بستر دشمن است و به شدت با محتوایی که موافقش نباشند، گارد میگیرند و حتی مطلب را حذف و گاهی صفحه را مسدود میکنند. بهویژه در زمان شهادت حاج قاسم سلیمانی شاهد این موضوع بودیم.
وی بیان کرد: دشمن هر اندازه صفحات ما را مسدود و فعالیتهایمان را محدود کند، ما باید محکمتر و با انگیزه تر وارد میدان شویم. در زمان شهادت حاج قاسم سلیمانی این موضوع ثابت شد که تا چه اندازه محتوای کاربران اثرگذار بود.
حسینی اظهار داشت: در جریان فوت مرحوم شجریان شاهد بودیم که به یکباره فضای مجازی مملو از محتوایی در این باره شد و حتی حزب الهیها فکر میکردند که اگر محتوایی در این باره نگذارند، از قافله عقب میافتند.
وی ادامه داد: فضای مجازی را چه بخواهیم و چه نخواهیم، قدرت دارد. در این فضا شاهد هستیم که یک کودک با نظارت خانواده کسبوکار خانگی را راه انداخته است و بلاگرهایی که زندگیهایشان از هیچ به زندگی فوق لاکچری رسیده است. این فضای مجازی برای همه آورده دارد و ما هم باید رسالتمان را تعیین کنیم. هراندازه به ما تاختند و آزارمان دادند، باید کنار بیاییم چرا که ما برای هدف دیگری آمدهایم. ما باید این آداب را بدانیم و سواد لازم را بیاموزیم.
این گوینده تلویزیون تصریح کرد: متأسفانه فضای مجازی اولویت ما نیست و برخیها زمانی که فرصت کنند در این زمینه ورود میکنند و برخیها هم آنقدر حرف میزنند که دستشان از محتوا خالی میشود. گاهی هم عدهای هر چیزی را به زبان میآورند که در این صورت احتمال و ضریب خطا بالا میرود. ما باید یاد بگیریم که از این فضا چطور استفاده کنیم؛ چرا که این فضا برای ما نیست، اما ما رسالت داریم تا بتوانیم حرفمان را به مردم دنیا بزنیم.
وی افزود: ما نباید اسیر جو شویم بلکه باید بتوانیم محتوای خوب تولید کنیم و بهدرستی حرف بزنیم. همه این موارد برمیگردد به اینکه تا چه اندازه سواد رسانهای داریم. دانشآموزی که برای آموزش، موبایل در دست میگیرد، معلوم نیست که از کجا سر دربیاورد.
حسینی اظهار داشت: سوگواره اشراق به عنوان تجربه رقم خورد و به ما نشان داد که اگر آسیبشناسی خوبی داشته باشیم میتوانیم نقاط ضعف و قوت آن را استخراج کنیم تا این نکات برای آینده راهگشا باشد.
وی خاطرنشان کرد: فضای کرونا معلوم نیست که تا کی با ما باشد، امروز جهت دنیا تغییر کرده است و حتی پس از کرونا دیگر زندگی همچون قبل کرونا نخواهد شد؛ بنابراین باید یاد بگیریم که چگونه از این فضا استفاده کنیم.
فرم در ارائه محتوا بسیار اهمیت دارد
در ادامه حجتالاسلام مصطفی اسماعیلی رئیس مرکز هنر و رسانه بنیاد هدایت، اظهار داشت: ما در عرصه رسانه به فرم اعتقاد داریم؛ یعنی فرم و سواد رسانهای بسیار مؤثر است. همچنین موضوع تربیت در حوزه رسانه را باید مدنظر قرار دهیم که بسیار موضوع مهمی است.
[caption id="attachment_7664" align="alignnone" width="600"]
معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه[/caption]
وی افزود: خداوند به پیامبر اعظم (ص) فرمود که اگر فرم، صورت، صوت خوش و اخلاق مناسب وجود نداشته باشد، انسانها از اطرافت خواهند رفت و جذب نخواهند شد؛ بنابراین فرم مسأله مهم و از اعتبار ویژهای برخوردار است.
این کارشناس و مدرس فضای مجازی تصریح کرد: گاهی صفحات کنشگران دینی از دنبال کنندگان زیادی برخوردار نیست اما نباید به این اعداد و ارقام بها بدهیم. همچنین گاهی اوقات رسانههای خودی آنقدر به شخصیتی بها میدهند که (تا پیش از آن شناخته شده نبود و پس از پرداخت)، مهم میشود. اگر ما زیاد هم به این عددها بسنده کنیم و اهتمام دهیم، از آن اصل باز میمانیم.
وی بیان کرد: نرمافزارها و پیامرسانها و شبکههای اجتماعی قدرت دارند و افراد درهر کدام از این بسترها میتوانند جریانسازی و فضاسازی مستقلی داشته باشند؛ واقعیت این است که قدرت اصلی دست کس دیگری است و اوست که اراده میکند که به این ارادهها چقدر سهم دهیم.
رئیس مرکز هنر و رسانه بنیاد هدایت تصریح کرد: ما تا چه اندازه به نقش نیتها، صدق گفتارها، صداقتها، اعتقادات و نقش اراده خدا در کنشگری بها میدهیم. چهرههای انقلابی و طلاب که در فضای شبکههای اجتماعی وارد میدان شدهاند و به کنشگری میپردازند، آیا آن اخلاص، تقوا و اراده را دارند و تا چه اندازه این اراده در کنشگریشان مؤثر است؟
وی بیان کرد: ننه سلطان به عنوان یک چهره موفق و اثرگذار در محرم شد؛ او از یک کانال 180 ممبری روستا اینچنین جریانساز شد. آیا ننه سلطان کنشگر بود؟ یا اخلاص و تقوایش سبب شد که اینچنین جریانساز باشد. آن چیزی که ننه سلطان را اثرگذار و جریانساز کرد، نیت بود. نیت است که میتواند نفوذ داشته باشد. قدری لازم است که به این نیتها توجه کنیم.
وی ادامه داد: هشتگ و کلیدواژه حوزه علمیه بسیار مهم است؛ امسال شعار سال حوزه، حوزه علمیه و فضای مجازی است. به نظر میرسد حوزه علمیه لازم است که این گونه فکر کند؛ همانطور که در ساحت حقیقی باید و لاجرم در مسیر تربیت عالمان اثرگذار و مبلغان نمونه باشد، به همان میزان هم در ساحت مجازی باید به دنبال این هدف باشد.
این کارشناس و مدرس فضای مجازی گفت: اگر طلبهای در فضای حقیقی جامعه امام شود، ناخودآگاه در فضای مجازی هم امام میشود. در آن مقطع که اعلامیهها و نوار کاست ها بهصورت خودجوش توسط مردم و در میانشان دست به دست میشد، نشان از اخلاص و تقوای امام راحل بود که اینچنین مردم را مشتاق میکرد تا فرمایشات شان را دست به دست به یکدیگر برسانند.
وی بیان کرد: سواد رسانهای به معنای دانش رسانهای و حتی بالاتر از تربیت رسانهای میان فعالان و پژوهشگران سواد رسانهای رایج شده است؛ ما نیازمند خرد و بصیرت سواد رسانهای هستیم. موضوعی که والدین طی 10 جلسه سواد رسانهای میآموزند، مقدماتش باید در خانه، خرد و اخلاق واقعی ایجاد شده باشد و شاهد زمینههای اخلاقی مناسبی باشیم. در غیر این صورت چنین جلسات سواد رسانهای کارکردی نخواهد داشت.
بازاری کردن دین یک نوع آسیب است
در ادامه تشیعی کنشگر فضای مجازی اظهار داشت: آقای دکتر حسینی فضای مجازی را به بازار و کنشگر دینی را بازاری قلمداد کردند درحالی که این تعابیر به دین آسیب وارد میکند؛ بازاری کردن دین یک نوع آسیب است. ما باید به فضای کنشگری دینی اصالت دهیم.
وی افزود: میان کنشگر و جریانساز فرق بگذاریم چرا که کنشگری که نتواند جریان بسازد، کنشگر ناموفقی نیست و حتی شاید بتواند معرفت افزایی کند.
سخت است برای رادیوهای خاموش برنامه بسازیم
در ادامه حجت اسلام سرلک اظهار داشت: جملهای از آقای صالح اعلا به یاد دارم که میگفت: «خیلی سخت است برای رادیوهای خاموش برنامه بسازیم» خیلی بیشتر از آنکه خندوانه را خندوانه یا عصر جدید را عصر جدید کند، بینندههایش است، یعنی احساس تأثیرش بوده ولو اینکه تأثیر غلط و تصنعی باشد، احساسی که حیات آن طرف تولید میکند و به اندازه نیازهایی که با ما در میان گذاشته میشود با دیدهشدن در او هویت را شکل میدهد. ما به دنبال دیده بازاری نیستیم، اما بازار دین باید گرم شود.
وی افزود: دین بازاری غلط است بلکه باید ما بازار دین را رونق دهیم، این اتفاق نمیافتد. مگر اینکه کنشگر مزیت نسبی را بشناسد.
تقدیر از داوران عالی سوگواره مجازی اشراق
در پایان برنامه دبیر هفتمین سوگواره مجازی اشراق ضمن ابلاغ سلام و تحیات معاون محترم فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به اساتید حاضر در جلسه و تشکر از این عزیزان لوح تقدیر و سپاس را به داوران عالی سوگواره اشراق تقدیم کرد.







لینک کوتاه :
https://eshragh.ir/p=4326