اولین نشست «خوانش مجدد شهر اسلامی بر مبنای اربعین»

به همت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد: اولین نشست «خوانش مجدد شهر اسلامی بر مبنای ابعین» دکترعباس جهانبخش: موفق به خلق کالبد متناسب با انقلاب اسلامی نشده ایم/ در شهر های غربی سکونت می‌کنیم. عباس جهانبخش، دکترای دانشگاه علم و صنعت، گفت: با بررسی نحوه شهر سازی متوجه می‌شویم که ما موفق به خلق فضای کالبدی متناسب با انقلاب خود نشده‌ایم و در حال سکونت در خانه غربی ها هستیم. به گزارش اشراق، اولین نشست مجموعه هم اندیشی «خوانش مجدد شهر اسلامی بر مبنای اربعین » با حضورحجت الاسلام و المسلمین اصفهانیان، پژوهشگر و مدیر موسسه مطالعات راهبردی و فرهنگی اصحاب الحسین، دکتر عباس جهانبخش، دکترای معماری دانشگاه علم و صنعت، دکتر محمد علی روز بهانی، مدیر کل مرکز هنر ورسانه دفتر تبلیغات اسلامی و دکتر سید محسن قندی، دکترای معماری دانشگاه علم و صنعت، شنبه هشتم آذر ماه برگزار شد. در این جلسه که به همت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی برگزارشد، باید ها، راه ها و نحوه ایجاد یک شهراسلامی مبتنی بر ارزش های دینی با محوریت اربعین مورد بررسی و بحث قرار گرفت. اربعین؛ روح حاکم بر شهر اسلامی در ابتدای این نشست حجت الاسلام و المسلمین سعید اصفهانیان در خصوص کالبد و روح یک شهر اسلامی گفت: یک شهر، پیکره ای متشکل از اعضا و جامعه است و در نگاه جزئی تر تشکیل شده از بی نهایت سلول هایی است که هرکدام از آن ها در یک ماموریت کلی، وظیفه قوام کل پیکره را دارند. اصفهانیان حیات و قوام جامعه را منوط بر روح حاکم بر آن جامعه دانست و ادامه داد: برای بنای یک شهر اسلامی باید هم به سلول های شهر و هم به روح حاکم بر آن توجه شود؛ وقتی تناقضات سلولی و روحی حاکم بر شهرکنار یکدیگر قرار می‌گیرند به این نتیجه می‌رسیم که یک نگاه واحد آن را ایجاد نکرده بلکه پیوست های متفاوتی در تشکیل آن تاثیرگذار بوده است. حجت الاسلام والمسلمین اصفهانیان با بیان اینکه اربعین حاوی یک ظرفیت عظیم معنوی است، تصریح کرد: جریان اربعین هم برای سلول های پیکر جامعه برنامه دارد و هم روح بخش فضای آن و امت است؛ شهری که در فضای تنفسی قرآنی و اربعین شکل می‌گیرد طبیعتا کالبد متفاوتی هم دارد. وی ادامه داد: اربعین از حیث فرهنگی در حال ساخت سلول های انسانی است، برای اینکه ما شهر اسلامی مبتنی بر الگوی آن قرار دهیم، نیازمند روح متعالی هستیم؛ با مطالعه مولفه های اربعین در میابیم که در این پدیده همه سلول ها که عناصر انسانی هستند، با کنار هم گذاشتن موضوعاتی که در آن ها زندگی می‌کنند، یک هویت نورانی واحد پیدا می‌کنند. سعید اصفهانیان الگوی اربعین در ترسیم شهر اسلامی را یک الگوی احسن دانست و گفت: اربعین نسبت بین امت و امام را به وجه احسن ترسیم کرده است. نسبتی که از صفات نورانی شکل می‌گیرد بصورت تمام وجه، هم درکالبد اجتماعی و هم در کالبد فردی ظاهر می‌گردد. زندگی ایرانی-اسلامی در شهر های غربی در ادامه دکتر عباس جهانبخش پیرامون نحوه شهر سازی و شهر نشینی بر مبنای موازین دینی گفت: ما موفق به خلق فضای کالبدی متناسب با انقلاب خود نشده‌ایم و در حال سکونت در خانه غربی ها هستیم. وی با بیان اینکه نظریات شهر اسلامی تنها نظریات نقلی و عقلی محض نیستند، اظهار کرد: وقتی ما در جهت تحقق شهر اسلامی هستیم و می‌خواهیم نظریه پردازی کنیم باید یک دستگاه روشی و منطقی داشته باشیم که بتواند نظام متحولی از عقل و تجربه با محوریت وقت آن را به ما تحویل دهد. جهانبخش ادامه داد: در بحث اجرا نیاز است که حوزه، دانشگاه و کارشناسی اجرا در راستای یکدیگر حرکت کنند و اگر  نظریات حوزه موفق به اشراف در دانشگاه و کارشناسی اجرا نشود، نمی‌توان نظریات اسلامی را در همه رشته ها از جمله شهر اسلامی تولید کرد. دکتر جهانبخش با بیان اینکه شهرسازی ما متناسب با اصول دینی ما نبوده و منشا اقتصادی و سرمایه داری دارد، تصریح کرد: در شهر های مدرن غربی سه کاربری کار، سکونت و فراقت از هم جدا هستند؛ کار در شهرک های صنعتی، فراقت در شهرک های تفریحی و سکونت در شهر ها یا شهرک های خوابگاهی شهر ها را تشکیل دادند و بعد از آن کاربری چهارمی به نام حمل و نقل، ارتباط بین این سه مورد را برقرار کرده است. وی افزود: ایجاد شهرک های سکونتی و خانه های کوچک، دوری از محل اشتغال و فراقت که منجر به ایجاد فاصله بین ارکان مختلف جامعه می‌شود، نگاهی سرمایه داری یا اقتصاد لیبرالیستی است؛ در نگاه و اقتصاد اسلامی اقشار مختلف باید در ارتباط و تعامل با یکدیگر قرار داشته باشند. وی با تاکید بر اینکه کشور ما به عنوان یک جامعه اسلامی شناخته می‌شود نه مدرنیته غربی، گفت: در نظریه اسلامی این الگوی شهر سازی قابل قبول نیست؛ طبق آیات قرانی در سوره حجرات، ما باید در زیست روزمره در مقیاسی از آشنایی و تعارف باشیم که طبق ارزش های دینی‌مان برای تکوین روابط انسانی و اجتماعی ضروری است. جهانبخش یکی دیگر از تفاوت های جامعه اسلامی و غربی را در میزان توسعه جامعه دانست و تصریح کرد: جامعه دینی از یک محور عمودی ولایت و امامت و یک محور افقی اخوت تشکیل شده است. وی ادامه داد: خط اخوت یا نزدیکی افراد جامعه را می‌توان با مقیاس تعارف و یا اهمیت دادن به خانواده تقویت کرد اما اگر این محور، به محور عمودی یا ولایت وصل نشود، منجر به اختلافات قومی، خویشاوندی و یا شهری می‌شود اما اگر اخوت را به ولایت متصل کنیم، افراد جامعه حول ریسمان محکم تر و نقطه مرکزی بزرگتری به یکدیگر نزدیک می‌شوند. جهانبخش با بیان اینکه شهر اسلامی باید کالبدی داشته باشد که متجلی از سیره اهل بیت و ولایت داشته باشد، تصریح کرد: در این مرحله مسئله اربعین پررنگ تر می‌شود؛ یعنی اربعین یکی از آن کانال هایی است که ما را از مقیاس زیست روزمره خارج و به سرجشمه زلالی متصل می‌کند که می‌تواند پیوند اجتماعی بزرگی در بین تمام جهان اسلامی ایجاد کند؛ حرم های امام زادگان و اهل بیت، مکان ها و کالبد هایی  هستند که زندگی ما را به اهل بیت پیوند می‌دهند که از جمله آنها جریان اربعین است. سکونت گزینی دکتر روزبهانی اربعین را شرح اسم و ذات یک شهر شیعی خواند و گفت: اربعین یک صفت نیست بلکه شرح اسم از ذات شهری است که یک فرد شیعه آن را برای خود الگو می‌داند و آن کربلاست. اگر بخواهیم بحث را به دور از تعالیم دینی بررسی کنیم درمیابیم که هیچ شهری نسبت به شهر دیگر تعالی ندارد اما برای یک مسلمان و شیعه الگوی شهری، ذات کربلاست. مدیر کل مرکز هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی تصریح کرد: اگر ما بپذریرم که الگو و قبله ما کربلاست دو مفهوم حیاتی ایجاد می‌شود؛ اول بحث قبله و استقبال آن در جهت و فضاست که آیا در شهر اسلامی طرحی برای جهت و استقبال در تمام ساحت ها نگاشته شده است یا خیر. وی ادامه داد: امر دیگر این است که شهر اربعینی داستان دارد و همه اقشار در همه مقاطع، گوهره کربلا را درک و با آن ارتباط برقرار می‌کنند. دکتر روزبهانی با بیان اینکه در جریان اربعین دو دیدگاه زنده و موزه ای وجود دارد، افزود: مواقعی که دولت هنوز به شکل گسترده در راهپیمایی اربعین ورود نکرده بود، اربعین چهره زنده و طبیعی تری داشت و هر چند الآن هم بدین صورت است اما به هر حال نسبت به جریان آن دچار یک خودآگاهی شدیم که بعضی از  موکب ها در این مسر ناهمگن هستند. وی با تاکید بر لزوم وجود ساختار های مردمی و سنتی در مولفه های دینی اظهار کرد: نباید در شهر ها روح را از ساختار های مردمی گرفت؛ ما در حال گرفتن روح و روایت از محله ها و شهرها هستیم و فکر می‌کنیم که یک کلان روایتی مدرن را به آن ها می‌دهیم و به تعبیری با دادن روایت های مدرن به مردم پیمان های مردمی ولایت محور را از مردم و شهر های اسلامی می‌گیریم و آنها را شهروند محض می‌کنیم. از امام به سوی امام در ادامه دکتر سید محسن قندی با اشاره به صدر اسلام، شهر اسلامی را کانون جریان سازی جامعه دانست و گفت: با تدبر در تاریخ صدر اسلام در میابیم که مدینه‌النبی کانون جریان سازی زمان و در راس آن مسجدالنبی بود؛ یعنی اقشار جامعه در مسیر پیامبر و اهل بیت علیهم‌السلام حرکت می‌کردند. وی جریان اربعین را در زمان حاضر همان نقطه کانون جریان سازی برشمرد و ادامه داد: راه بشر همیشه از امام به سمت امام بوده است و در فضای اربعین نیز همه در تکاپوی حرکت به سمت امام و همان کانون اصلی هستند. ماجرای اربعین در حال تعریف الگو ها و مفاهیمی است که با فطرت انسان هم‌خوانی دارد؛ یعنی کلانشهر های اسلامی که الآن با انها مواجه هستیم. سید محسن قندی الگوهای ظاهر شده در اربعین را برنامه ای بلند مدت برای جامعه خواند و تصریح کرد: نگاه ما به شهر باید نگاه جامع، به سمت  امامان علیهم‌السلام و خلق مکان های جریان ساز باشد و یا به تعبیر دیگر ما را به آن کانون مرکزی سوق دهد.