بررسی شبکه سازی و هم افزایی پویا بین کنشگران دینی با حضور مدیر کل فضای مجازی معاونت مهر

به گزارش روابط عمومی معاونت مهر (مجازی، هنر و رسانه) دفتر تبلیغات اسلامی به نقل از حوزه، میزگرد بررسی شبکه سازی و هم افزایی پویا بین کنشگران دینی در حاشیه‌ی سوگواره بین المللی ملت امام حسین علیه السلام و هشتمین سوگواره مجازی اشراق با حضور حجت الاسلام مصطفی اسماعیلی معاون رسانه بنیاد هدایت،سید پویان حسین پور معاون سازمان فضای مجازی سراج و حجت الاسلام مرتضی حاجیانی مدیرکل فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در خبرگزاری حوزه برگزار شد.

مشروح سخنان کارشناسان این نشست علمی را در ادامه می خوانید:

حجت الاسلام مصطفی اسماعیلی در خصوص الگوهای عملی شده در تاریخ اسلام و فضای انقلاب و استفاده آن‌ها در فضای مجازی بیان کرد: قبل از مسئله شبکه سازی و کار شبکه‌ای از نگاه امروزی باید به دنبال مدل‌های بومی و نمونه‌های تاریخی در تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی بود تا بتوانیم با نگاه تطبیقی برای این مسئله الگوی مناسب استخراج کرد.

امروزه مناقشه اصلی ما با جریان‌های مختلف در همین جبهه انقلاب اسلامی هستند از مرحله مناقشه سر مسائل ابتدایی و حتی سلیقه‌ای در خصوص ورود به شبکه‌های اجتماعی عبور کرده و گذشته و اگر کسی هنوز ابهامی برای ورود به این شبکه‌ها دارد نقطه مقابل ما نیست و در جای دیگر باید برای فهم این موضوع تلاش کند.

نزاع ما امروز با افرادی است که الگوی درستی برای خود در این راه مشخص نکرده‌اند. اگر به تاریخ اسلام نگاه کنیم در تمام این مسیر یکی از سیره‌های جدی ائمه همین مسئله کار شبکه‌ای بوده است و در تاریخ آمده است که پیامبر اگر اسلام را از طریق نامه تبلیغ کردند دنبال کار شبکه‌ای بودند.

باید تاریخ را با نگاه مورخان امروزی یا نگاهی که مقام معظم رهبری در کتاب انسان ۲۵۰ ساله، برای دانش آموزان ما می‌نوشتند طوری که دانش آموزان به جای اطلاعات عمومی محدود به اتحاد و اجتماع مسلمانان پی ببرند.اگر شبکه سازی به معنای واقعی در شبکه‌های اجتماعی درک شود مناقشه‌ها در این سطح ابتدایی باقی نخواهد ماند.

ما هم معتقدیم ک پایه شبکه، افراد هستند و در کنار آن تجمع آن‌ها نیز بسیار مهم است پس از آن نکته مهم این است که افراد آن شبکه چقدر رویه یکسانی با یکدیگر دارند و مهمترین اصل آن است که آیا این افراد برای یک هدف مشترک تعامل دارند یا نه؟

یکی از پایه‌های شبکه فکر افراد است و بالاتر از آن بنیه اخلاقی است یعنی باید دید افرادی که از نظر دانشی در سطح مورد نیاز هستند چقدر به علم خود عمل می‌کنند. وقتی بحث به تجمع و اجتماع می‌رسد ریشه‌های اخلاقی باید درست باشد تا اثرگذار باشد.

اگر پایه‌های علمی و اخلاقی ضعیف باشد جامعه تغییر نخواهد کرد. امروزه مشکل اصلی ما در فضای مجازی این است که پایه‌های علمی و اخلاقی‌مان به خوبی تقویت نشده یعنی آن قدری که نشست و برنامه در خصوص نحوه فعالیت شبکه‌ای برگزار شده است روی مسئله اخلاق در فضای مجازی و رسانه‌ای کار نشده است.

تمام این بنیه‌ها باید در کنار هم قرار گیرد به صورت خودکار کنشگری اجتماعی اتفاق می افتد. امام خمینی (ره) با عرضه فکر و اخلاق توانست با افراد ارتباط برقرار کند.

باید دید رهبر این فضا باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد که در سخنان قبل به آن اشاره شد. متناسب با این فرد، قدرت شبکه نیز متفاوت است. افرادی وجود دارند که پس از مدتی دیگر آن اعتقاد اولیه را ندارند بنابراین رهبر شبکه حتماً باید بفهمد زیر ذره‌بین نگاه‌ها است و باید حواسش به رفتارش باشد.

سید پویان حسین پور معاون سازمان فضای مجازی سراج

فهم مسئله شبکه یا جامعه شبکه‌ای آن‌طور که بایدوشاید در جامعه یا حتی جامعه علمی ما جا نیفتاده است و هنوز برداشت از شبکه یک سازمان، تشکل یا حزب است در حالی‌که شبکه ماهیت متفاوتی دارد.

از طرفی نمی‌توان گفت این موضوع جدید است و درگذشته وجود نداشته است زیرا جامعه سازی پیامبر و ائمه ما نیز بر همین اساس بوده است؛ همچنین در انقلاب اسلامی نیز شبکه‌سازی و ابزار شبکه‌ای برای مدیریت جامعه وجود دارد که یکی از چالش‌های بزرگ جوامع امروزی به حساب می‌آید.

مسجد به عنوان یکی از این ابراز شبکه‌ای برای مدیریت جامعه در حوزه‌های سیاسی، نظامی و اجتماعی محسوب می‌شود. قبل از انقلاب جامعه محله محور بود و ملجأ مردم مسجد بود اما پس از انقلاب این اتفاق کم کم رونق خود را از دست داد.

وقتی در مورد شبکه صحبت می‌کنیم حول انسان‌ها صحبت می‌کنیم، اما صرف برقراری ارتباط نمی‌تواند شبکه را ایجاد کند، بلکه کنشی که میان افراد حول یک محور ایجاد می‌شود مبدأ شکل گیری شبکه است.

در دوره غیبت نیز باید مبنا را نگرش عالم دینی قرارداد تا حرکت شبکه اسلامی به سمت نگرش اسلامی باشد که ملزم این حرکت نزدیک شدن به نماد این موضوع است ضمن اینکه حرکت به سمت سعادت و آرامش درونی مسیر کسب قدرت و ثروت را برای ما باز می‌کند.

اگر ما بخواهیم یک حرکت شبکه‌ای صورت دهیم باید نگرش و مبانی اصلی‌مان را طبق نگرش دینی مشخص کنیم، سپس باید تشخیص دهیم چه کسانی به این مبانی نزدیک‌تر هستند و شبکه را باید حول چه کسانی تشکیل داد که قطعاً پاسخ این سؤال بزرگان و علمای دین هستند.

شبکه‌سازی دو رویکرد و مدل دارد؛ در یک مدل اتصال بین شبکه‌ها وجود دارد که خرده شبکه‌ها را به هم متصل می‌کند(هم‌افزایی)، جای دیگر دچار نقطه صفر هستیم که باید عناصری را خلق کرده و رشد داده و به هم پیوند زد که در این موارد مبنا و عناصر درست بسیار مهم است.

جامعه سازی اسلامی که مدنظر بزرگان اسلام و انقلاب اسلامی بوده، جامعه سازی شبکه‌ای است بنابراین مسئله کنش شبکه‌ای به‌عنوان یکی از دغدغه‌های مؤمن مجاهد است که بستر فضای مجازی امروزه تجلی آن است.

وحدت حوزه و دانشگاه هدف نبود روش بود؛ ما به دنبال این بودیم که تا وقتی‌که حوزه به بازدهی قبل خود برگردد دانشگاه را به آن نزدیک کنیم؛ شبکه‌سازی نیز همین‌گونه است، ما باید از افرادی استفاده کنیم که به منطق دینی و علمای دین نزدیک‌تر هستند.

شبکه بر اساس کنشگران شکل می‌گیرد یعنی فرد بر اساس علاقه به فرد موضوع و غیره به فعالیت پرداخته و به هر دلیل اگر تعلق‌خاطر کم شود ابزار اعمال فشاری وجود ندارد اما کنش سازمانی یک کنش هرمی است که از بالا دستور صادر و ابلاغ و انجام آن اجباری است بنابراین می‌توان گفت شبکه را برعکس سازمان نمی‌توان مدیریت کرد بلکه با آن را راهبری کرد.

اگر بخواهیم به نقطه‌ای که امام خمینی (ره) حرکت انقلابی را از آن شروع کرد برسیم و به سمت جهان اسلامی حرکت کنیم باید جامعه اسلامی ایجاد کنیم که کار ویژه حاکمیت در این مرحله باید خود را نشان دهد.

بخشی از مردم در حال حاضر آسیب‌هایی از جنگ نرم دشمن دیده‌اند که کار ویژه حاکمیت، سم‌زدایی و رفع این آسیب‌ها است؛ گام بعدی مقاوم‌سازی در مقابل حملات بعدی دشمن است و گام سوم توانمندسازی مردم برای ایفای نقش در این برهه مهم است.

وی با اشاره به شهید آوینی به عنوان یکی از ماندگارترین کنشگران حوزه رسانه گفت: یکی از دلایل ماندگاری شهید آوینی به عنوان یکی از ماندگارترین کنشگران حوزه رسانه،‌اخلاص در کار بود. قبله را کانون انرژی می‌دانست، روضه می‌خواند و گوش می‌داد و به ائمه توسل داشت؛ تقویت و تربیت چنین کسانی وظیفه حاکمیت است.

حجت الاسلام مرتضی حاجیانی

اگر به تاریخچه ارتباطی نگاه کنیم متوجه می‌شویم که همواره به انواع مختلف میان انسان‌ها وجود داشته و روزبه‌روز بسته به نیاز انسان در حال رشد است.

فضای امروزی در حال دور شدن از سازمان‌ها و مدیریت هرمی است زیرا نیاز جامعه دیگر توسط این سازمان‌ها پوشش داده نمی‌شود. دسترسی ما به جهان به‌وسیله اینترنت بسیار آسان شده بنابراین انسان برای رفع نیاز تکیه به سازمان‌ها نمی‌کند.

این اتفاق حاصل رسیدن انسان به نقطه‌ای در ارتباط است که امروزه به سریع‌ترین حالت ممکن خود رسیده در این بحران چیزی که قدرت را دچار تزلزل می‌کند این ارتباطات انسانی است.

اگر پیامبران و امامان ما را زندانی یا تبعید می‌کردند نیز به دلیل قطع ارتباط آن‌ها با دیگران و جلوگیری از به وجود آمدن قدرت‌های شبکه‌ای بود، زیرا با به وجود آمدن این قدرت دیگر نیازی به سازمان‌ها دیده نمی‌شد.

امام حسین (ع) با قیام خود پیام بزرگی را به وسعت زیادی از جهان منتقل کردند. پس از واقعه عاشورا اهل‌بیت سیدالشهدا (ع) را برای تحقیر می‌برند، اما همین‌که اجازه می‌دهند آن‌ها در جامعه قرار گیرند اشتباهشان است و روایت آن زمان در تاریخ باقی ماند.

وقتی‌که مقام معظم رهبری شبکه ملی مسیر اطلاعات را درخواست می‌کنند به دلیل کنترل مسیرهای ارتباطی است که در حال حاضر دعوا بر سر آن‌ها است. در نتیجه می‌توان گفت ما در حوزه ارتباطات شبکه‌ای با چیزی که از حضرات معصومین دیده‌ایم متوجه می‌شویم، محدودترین ارتباطات نیز می‌تواند سبب انتقال پیام‌ها شود بنابراین تلاش ما بر این است تا فضایی را محیا کنیم که مطالبات مسلمانان به سمت رفع نیازهای حقیقی جامعه کشیده شود.

پیامبران خدا بر روی زمین برای جا باز کردن در شبکه کفار و تحت تأثیر قرار دادن آن‌ها از قبله آمالشان استفاده کردند به طور مثال حضرت عیسی به حوزه طبیبان ورود می‌کند و دیگر پیامبران نیز به همچنین.

باید دید، شبکه دین‌داران زمان ما، کدام حوزه را باید تحت تأثیر قرار دهد. اگر به فضای مجازی دقت کنیم متوجه می‌شویم جای یک جریان دینی پررنگ شده که یک اتفاق و نیاز کاذب را دچار تزلزل کرده است.

ما از فرصتی که فضای مجازی در اختیارمان قرار داده باید نهایت استفاده را داشته باشیم تا افراد را نسبت به نیازهای حقیقی‌شان آگاه کرده و سوالاتی نسبت به نیاز کاذبشان ایجاد کنیم که پاسخش در شبکه‌های دینی است.