وبینار «جهان انقلاب اسلامی و ایده معماری آن» برگزار شد

استاد دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‌ السلام: «ماندگارترین پیوست در طول تمدن ها نحوه معماری آنهاست.» سید مجید مطهری نژاد، استاد دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام گفت:  اگر بنا هست که وارد باز تعریفی در الگو معماری مناسب برای انقلاب اسلامی باشیم و جهان معماری خودمان را به عنوان یکی از اصلی ترین جلوه‌گاه های خلق دوم تمدنی تعریف کنیم باید در این زنجیره در جایگاه تعلق هویتی مطالعه عمیق تری انجام دهیم چراکه ماندگار ترین پیوست در طول تمدن ها نحوه معماری آنهاست. به گزارش اشراق، اولین نشست مجموعه هم اندیشی جهان انقلاب اسلامی و ایده معماری آن با حضور دکتر مهدی حمزه نژآد، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دکتر محمد علی روزبهانی، مدیر کل مرکز هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی و دکتر سید مجید مطهری نژاد، استاد دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، برگزار شد. در این نشست که با محوریت بررسی بازتاب انقلاب اسلامی ایران در عرصه معماری اسلامی ایرانی در روز شنبه هشتم آذر ماه برگزار شد، تاثیر گذاری جهان مدرن بر ارزش های انقلاب اسلامی و ماقبل آن نیز به بحث کشیده شد. الگوسازی مهم‌ترین اصل برای تحقق معماری اسلامی در جامعه در ابتدای این نشست دکتر مهدی حمزه نژاد با تاکید بر لزوم اجرای تمامی ارزش های اساسی انقلاب در جامعه گفت: بعد از گذشت تدریجی از انقلاب اسلامی وقت آن بود که بر اساس ارزش های اسلامی و انسانی که انقلاب بر پایه آنها شکل گرفتجهت‌گیری شود  اما بعد از انقلاب، کشور دچار یکسری از شرایط بحرانی مانند جنگ و وضیعت نابسامان اقتصادی شد که جامعه اسلامی را درگیر کرد. وی اجرای معماری اسلامی را در جامعهانقلاب اسلامی ضروری دانست و تصریح: اجرای معماری نو برای زمانی است که قصد داریم جامعه جدیدی را پایه گذاری کنیم و حال نیز بعد از گذشت چهل سال از انقلاب اسلامی انتظار می‌رود که معماری اسلامی در کنار دیگر ارزش های اسلامی در جامعه دیده شود. معاون اجرایی قطب علمی اخلاق با اشاره به اهمیت اجرای ارزش های اسلام اصیل در جامعه ادامه داد: معماری اسلامی در کنار دیگر ارزش های اسلامی نباید تنهاجلوه نمایشی داشته باشد چرا که اسلام ناب به تدریج تبدیل به اسلام نمادین و مدرن می‌شود؛ چه بسا که در برخی از کشور های عربی هم از نماهای اسلامی به وفور استفاده می‌شود اما از اسلام چیزی جز اسم نمانده و یا به تعبیر امام رحمته‌الله‌علیهاسلام آمریکایی در آن ها رواج دارد. حمزه نژاد اولین خاستگاه جهت اجرای معماری اسلامی را مساجد بر شمرد و افزود: در گام اول برای رسیدن به معماری انقلاب اسلامی اولویت با مساجد است چرا که مساجد پایگاه انقلاب و اسلام در میان مردم هستند.نیاز است که در سطح کشور مساجد قدیمی و محله های کهن شناسایی و آن ها را به سبک ایرانی اسلامی بازسازی کرد زیرامعرف فرهنگ و تاریخ ایران و ایرانی حتی در جهان هستند و نیاز است که از آن بافت قدیمی و حاشیه ای خارج شوند. عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت الگو سازی را یک اصل اساسی جهت تحقق معماری انقلاب اسلامی در کشور دانست و اظهار کرد: در گام دوم باید بر معماری بناهایی که به عنوان نمادی از کشور در جامعه بین المللی شناخته می‌شوند دقت و در این زمینه الگو سازی کرد. وی با تاکید بر اهمیت الگوسازی در بناهای مهم، از پیگیری این موضوع در سطح دانشگاه ها و مجامع آموزشی کشور خبر داد و عنوان کرد: نیاز است که از پروژه های معماری اسلامی ایرانی حمایت و شهرداری ها و سازمان میراث فرهنگی را پیگیر قرار دهیم، باید از افراد توانا در زمینه معماری اسلامی ایرانی استفاده شود. وی در پایان تاکید کرد: با مشاهده معماری غربی در بین بناهای ساختمان های ملی، رسیدن به معماری انقلاب اسلامی دور از دسترس است؛ اگر معماری اسلامی ایرانی در این دست از ساختمان ها، مانند ساختمان مجلس شورای اسلامی، که الگو قرار دارند، پیاده شود زمینه گسترش معماری انقلاب اسلامی در جامعه ایجاد خواهد شد. آیا توانسته ایم در جامعه انقلاب اسلامی، الگوی اسلامی-ایرانی مناسب تولید کنیم؟ در ادامه این جلسه دکتر روزبهانی، مدیر کل مرکز هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی، در پاسخ به این سوال که آیا ما توانسته ایم در جامعه اسلامی الگوی مناسبی تولید کنیم، گفت: نمی‌توان به این موضوع پاسخ سلبی یا اثبات قاطعی داشته باشیم وعلت این است که ما نتوانسته ایم توصیف دقیقی از همه جوانب انقلاب در این چهل سال داشته باشیم. روزبهانی با بیان اینکه در این چهار دهه بیشتر تاریخ سیاسی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گرفته است، تصریح کرد:  در عرصه های هنر، فرهنگ و معماری انقلاب اسلامی کمتر کار شده است اما انقلاب اسلامی تکلیف ما را با دین کمی روشن تر کرد؛ بعد از بروز مدرنیته که در دوران پهلوی اول و دوم در ایران شکل گرفت، ایران به سرعت به سمت دروزاه های تمدن نوین مدرنی که پهلوی در سر داشت حرکت کرد. مدیر کل مرکز هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی افزود: با بروز جریانات انقلابی به رهبری امام خمینی و استقبال مردم ایران، یک پاسخ منفی به مدرنیسم گفته شد؛ این روی گردانی از مدرنیزاسیون همچنین اسلام ناب را از اسلام مدرن یا آمریکایی تفکیک کرد. وی با بیان اینکه به دنبال وقوع انقلاب اسلامی ما دین خود را دین زنده انتخاب کردیم نه موزه ای، ادامه داد:  نگاه موزه ای و سطحی دو خطر برای  معماری اسلامی دارد؛ یک اینکه طرح ذهنی معمار به بنا، و طبیعت افکنده می‌شود و ما را از سنت جدا می‌کند و دوم اینکه ما خودمان را از دید نگاه های غربی می‎بینیم و این یعنی ما معماری و بنایی را انتخاب می‌کنیم که وقتی یک غربی وارد شهرهای اسلامی ما شد آن را بپسندند. تعلق هویتی، راه اجرای معماری انقلاب اسلامی در کشور در ادامه دکتر سید مجید مطهری نژاد، استاد دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، انقلاب اسلامی را یک جریان نظام‌مند الهی در طول تاریخ برشمرد و در خصوص معماری اسلامی گفت: حوزه معماری یک حوزه عمیق در فرایند تمدن سازی است؛ وقتی صحبت از تمدن سازی می‌شود ابتدا باید یک پدیده بزرگ تمدنی شکل بگیرد که این را خلق اول تمدنی نام گذاری می‌کنند. وی ادامه داد: مرحله بعدی خلق تمدن این است که هویت شکل بگرید و گروه های مختلف بتوانند از حیث هویتی باآن پدیده رابطه برقرارو در مسیر آن حرکت کنند که آن را تعلق هویتی می‌گویند و وقتی تعلق هویتی شکل گرفت باید پیوست های ماندگار و مستمر خلق شود؛ این مرحله را خلق دوم تمدنی می‌نامند. وی با بیان اینکه ما موفق به تعلق هویتی شایسته ای بعد از انقلاب نداشتیم، تصریح کرد: عدم تعلق هویتی منجر به این امر شد که  انقلاب به یک پدیده تمدنی مدرن تبدیل نشودو درواقع نتوانستیم استمرار پیوست های ماندگاری را در قالب خلق دوم تمدنی داشته باشیم؛ همین جاست که معماری به عنوان اصلیترین وجه پیوست های ماندگار، ایجاد نشد. دکتر مطهری نژاد ماندگارترین پیوست را در طول تمدن ها نحوه معماری آنها دانست و اظهار کرد: اگر بنا هست که وارد باز تعریفی در الگو معماری مناسب برای انقلاب اسلامی باشیم و جهان معماری خودمان را به عنوان یکی از اصلی ترین جلوه‌گاه های خلق دوم تمدنی تعریف کنیم باید در این زنجیره در جایگاه تعلق هویتی مطالعه عمیق تری انجام دهیم. مطهری نژاد افزود: انقلاب اسلامی، انقلابی است که باید فراتر از نظریات مدرن مورد توجه قرار گیرد؛ عده زیادی این انقلاب را یک انقلاب دینی تعریف می‌کنند که انقلاب دینی به این معناست که جامعه ای از دین‌داران مبتنی بر مولفه های دینی خود به سمت ایجاد یک انقلاب سوق پیدا کرده اند. استاد دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‎السلام، انقلاب اسلامی ایران را در امتداد تعالیم الهی و تجدد دینی خواند و تصریح کرد: وقتی یک انقلاب براساس نظام برنامه های الهی تعریف می‌شود، نحوه ورود ما طور دیگری خواهد بود و بجای اینکه یک جامعه دین‌دار را با یک جامعه مدرن مقایسه کنیم در موقعیتی قرار می‌گریم که گویا با یک ضرب آهنگی منظم از نظام برنام های الهی در فضا و مسیر تاریخ بشری مواجه هستیم. مطهری نژاد در پایان سخنان خود تصریح کرد: اگر می‌خواهیم در فضای معماری اسلامی که به عنوان یکی از اصلی ترین مولفه های تمدنی و خلق دوم تمدنی شناخته می‌شود، مستقر شویم قبل از هر چیز باید بازخوانی عمیق تری از هستی شناسی الهی انقلاب اسلامی داشته باشیم و جایگاه آن را در این مسیر برنامه های الهی بازخوانی کنیم.