ایده «بهار معنویت» ؛ از ارتباط با نگاه راهبردی رهبر معظم انقلاب تا تمرین ویژه هم افزایی نیروهای دفتر مبتنی بر نگاه مساله محور

به گزارش روابط عمومی معاونت مهر، از جمله فعالیت های معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی در آستانه فرارسیدن ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان، ایده بهار معنویت است. جهت آشنایی با این ایده، با حجت الاسلام والمسلمین محمد شیخ‌الاسلامی معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی گفت وگویی داشته ایم که از پیش رو می گذرانیم: * در آستانه فرارسیدن ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان (بهار معنویت) در خصوص ایده «بهار معنویت» توضیح دهید. اول: عبادت و مناسک مذهبی در بین مسلمانان به عنوان یک نماد برای رسیدن به معنا تشریع شده اند و اگرچه خالی شدن آنان از معنا بهانه ی خوبی برای ترکشان نیست ولی قطعاً بی معنایی رفتار مذهبی، آن را به کالبدی بی روح تبدیل می کند؛ همچون کلمه‌ها و واژه هایی که تنها اصواتند و هیچ مقصودی ندارند و نهایتاً نه برای خودِ لفظ و نه برای گوینده آن فضیلتی به شمار نمی آیند؛ پس مناسک معنادارند ولی نوع دینداری امروز باعث شده که توجه به امر معنا به طور کلی و معانی مناسک به طور جزیی مورد غفلت واقع شود و لازم است این توجه بازیابی و بازسازی شود تا مناسکِ یکپارچه به کمک یکپارچگی انسان آیند و او را رشد دهند. دوم: در بین مناسک اسلامی آن چه اولاً بیش از همه امکان ایجاد تفاهم زیستی با عموم مردمان و جویندگان امری معنوی  را دارد، ثانیاً کمتر مورد تحریف و انحراف قرارگرفته، ثالثاً دارای متون مأثور و رسمی فراگیر است و از سوی اهل بیت علیهم السلام نیز مورد تعلیم قرارگرفته، رابعاً امکان آزادی عمل به انسان ها در مورد آن داده شده، خامساً انسان ها می توانند در سطوح مختلف معنایی با آن ارتباط بگیرند، سادساً امکان کار تبلیغی درمورد آن در مقیاس های بسیار وسیع وجود دارد و سابعاً می تواند دستمایه بسیار خوبی برای محتواهای رسانه ای و مجازی باشد و مهمتر از همه این که از حیث معنوی نیز در آیات قرآن باعث اعتنای خدا به بندگان و رشد آنان است، دعا است. ظرفیتی که کمتر مورد توجه قرارگرفته و معارف موجود در آن مغفول مانده است و البته سیره ائمه هم نشان می دهد که در دوران ضعف معنویت، دعا می تواند یک رسانه مؤثر برای انتقال معارف دینی و گسترش معنا در جامعه انسانی باشد. سوم: سه ماه رجب، شعبان و رمضان با هم یک دوره زمانی را تشکیل می دهند که در آن رحمت و فیض و لطف الهی سرازیر است و دعا و متون دعایی در این سه ماه از بسامد بالایی در رفتار و مناسک دینی برخوردارند که می تواند دستمایه بسیار خوبی برای یک خیزش معنوی در جامعه انسانی باشد. ایده «بهار معنویت» با توجه به سه مقدمه فوق، شکل گرفته و در واقع هم فراخوانِ توجه به میراث گرانبهای به جای مانده و هم برنامه اقدام وظیفهِ»بلاغ» و هم تلاش آگاهانه برای چگونه سخن گفتن با خدا و چگونه خواستن از او و توجه به زندگی ابدیِ شایسته انسان از دریچه نگاه ائمه معصوم علیهم السلام است. *این ایده چه ارتباطی با نگاه راهبردی و عمیق رهبرمعظم انقلاب اسلامی دارد؟ مقام معظم رهبری همواره به ذخیره های بی‌پایان ادعیه، درس های زندگی که از دعا می توان آموخت، دریای معرفت در دعاها، نقش دعا در تعمیق معرفت دینی، رویکرد تعلیم و تزکیه در دعا، ضرورت تأمل و تدبر و توجه در دعاکردن، دفتر ارزشمند معرفت و نسخه عشق و محبت بودن دعا، و... توجه داده و به طور مشخص جوانان را به معرفتی عاشقانه و بصیرتی عارفانه به خدا به خصوص در این سه ماه فراخوانده است. نکته ای که در سخنان مقام معظم رهبری قابل توجه است، بیان دستاوردهای دعا در زندگی است که شامل» زنده نگه داشتن یاد خدا و غفلت زدایی از دل، تقویت و استقرار ایمان در دل، قدرت مقاومت در مقابل چالش های زندگی و پایداری ایمان در مواجهه‌ی با حوادث عالم و سختی ها، خوشی ها، تنعم‌ها و حالات گوناگون، دمیدن روح اخلاص، خودسازی و رشد فضایل اخلاقی، ایجاد محبت و عشق به خدای متعال، دمیدن روح امید در انسان و برآمدن حاجات» است. اجابت دعا تنها یکی از آن دستاوردهاست اما مع الاسف در بیان و بنان دست اندرکاران تبلیغ و به تبع آن در میان مردم، کمتر به دیگر دستاوردها توجه می شود. اهمیت توجه به معنویّت و اخلاق در بیانیه گام دوم انقلاب هم با بیانی رسا یادآوری شده است: «معنویّت و اخلاق جهت‌دهنده‌ی همه‌ی حرکت ها و فعّالیّت های فردی و اجتماعی و نیاز اصلی جامعه است؛ بودن آنها، محیط زندگی را حتّی با کمبودهای مادّی، بهشت می سازد». طبیعی است که بلاغ و اقناع مردم در حرکت به سوی داشتن تصویری روشن از خدا و رسیدن به بهشتِ محیط زندگی، وظیفه ماست که ایده بهار معنویت در پی تقویت آن است، این کار باعث ترویج باور صحیح درباره بسیاری از اعتقادات هم می شود. *نوآوری این ایده در چیست؟  - تلاش برای ایجاد جریان یکپارچه فرهنگی تبلیغی و همگرایی ظرفیت ها در موضوع واحد و برنامه اقدام تبلیغی - هم راستا بودن با چند میز مسئله محوری و ایجاد فعالیت مبتنی بر تعامل و همگرایی بینامیزی - توجه نهادهای حوزوی در مسئله ای ارتباط معنوی انسان با خدا در مقابل جریان های غیرحوزوی و غیردینی فعال در این عرصه - ارایه الگوی آموزشی-تبلیغی معرفت بخش با توجه به باطن تاثیرگذار دعاها - توجه به تیپ های متفاوت جامعه هدف و یافتن زبان مفاهمه بر اساس نیازهای آنان - تاکید بر شبکه سازی نهادی و موج آفرینی متکی بر ابزارهای تبلیغی سنتی و نوین، حقیقی و مجازی به صورت توامان. *چگونه این ایده می تواند تمرین ویژه ای برای هم افزایی نیروهای دفتر مبتنی بر نگاه مساله محور و منطق حل مساله باشد. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به عنوان یکی از متولیان اصلی حوزه تبلیغ دین و به عنوان تنها نهادی که به طور تخصصی و با سامانه مسأله محوری، به دنبال حل مشکلات فرهنگی جامعه است، مسأله معنویت را به عنوان یک موضوع مهم در جامعه مورد توجه قرار داد و هم در معاونت تبلیغ، هم در پژوهشگاه، هم در اقطاب و هم در ظرفیت های محتوایی عرصه هنر، رسانه و فضای مجازی چه در داخل قم و چه در شعبه ها و نمایندگی ها به آن پرداخته و تجربه کامل و متراکمی از این امر در دفتر وجود دارد. اقتضای نگاه جامع حاکم بر دفتر آن است که کارهای بزرگ در دفتر با هماهنگی و به طور یکپارچه صورت گیرد تا هم از نظر محتوا و هم از نظر شکل اجرا کارها به صورتی پیش برود که یک صدا از دفتر تبلیغات بیرون آید و توانمندی ها امکان هم افزایی پیدا کنند. در طول این سال ها نیز تمام تجربه های موفق دفتر متعلق به پروژه هایی بوده که در آن توانمندی های مختلف درون سازمانی در کنار هم قرارگرفته اند و با هم پیش رفته اند و هر جا این هم افزایی کمتر بوده، میزان توفیق نیز در آن فعالیت به طور قابل رؤیتی کاهش یافته است. *ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.